NU+ | Ierse glorie tegen Oranje: 'Hij schopte Overmars bijna de tribune in'

Evert ten Napel lepelt de namen zo weer op. "Van der Sar, Van Nistelrooij, Kluivert, Cocu... Dat waren geweldige spelers. Veel beter dan die van de Ieren. En toch wist ik al heel snel dat Nederland niet ging winnen. Weet je waarom? Door die schop van Roy Keane."

Het gebeurde al na 32 seconden. De inmiddels 79-jarige Ten Napel, destijds NOS-commentator voor de Nederlandse tv, zag het op die zonnige septemberzaterdag vanaf de perstribune op Lansdowne Road misgaan.

"Keane gaf Overmars zo'n harde schop dat die bijna de tribune invloog. De scheidsrechter, de Duitser Hellmut Krug, liep naar hem toe en wilde rood trekken, maar bedacht zich. Hij durfde niet, door de entourage in het stadion. En omdat het Keane was, een indrukwekkende, maar soms ook angstaanjagende voetballer. Ja, toen was de toon gezet. Ik wist: er mag veel vandaag. Dat was een voordeel voor de Ieren, die het van hun kracht en power moesten hebben."

• Scoreverloop: 68. McAteer 1-0
• Rode kaarten: 58. Kelly (twee keer geel)
• Gele kaarten: Melchiot, Hofland, Zenden en Kluivert
• Opstelling Ierland: Given; Kelly, Dunne, Staunton, Harte; McAteer (90. O'Brien), Holland, Roy Keane, Kilbane; Duff (88. Quinn), Robbie Keane (59. Finnan).
• Opstelling Oranje: Van der Sar; Melchiot, Stam, Hofland, Numan (63. Van Hooijdonk); Van Bommel, Kluivert, Cocu; Zenden (55. Hasselbaink), Van Nistelrooij, Overmars (71. Van Bronckhorst).

Het iconische beeld van de tackle van Keane op Overmars komt nu nog geregeld voorbij in Ierland. De kranten drukten de foto de afgelopen dagen af in hun voorbeschouwingen op het kwalificatieduel met Nederland zondagavond in Dublin. En je vindt hem ook in de boekwinkels. Daar ligt het boek Lansdowne Down Road, the stadium, the matches, the greatest days, over het in 2007 gesloopte stadion waar het historische duel met Nederland gespeeld werd. Inderdaad, op de voorkant zien we wederom Keane die Overmars onderuit schopt.

"De wedstrijd tegen Nederland uit 2001 kent twee momenten die iedere Ier van boven de dertig zich herinnert", vertelt Malachy Clerkin, een van de twee schrijvers van het boek. "Een moment is natuurlijk de goal van Jason McAteer. Maar dat andere moment, de schop van Keane, is misschien nog wel méér een symbool geworden van wie wij zijn als Ieren."

Clerkin, die werkt voor de krant The Irish Times, was er destijds bij als jonge verslaggever. "Overmars was een briljante voetballer, die wij Ieren kenden als speler van Arsenal. Technisch begaafd, briljant, snel. Zulke voetballers worden niet geboren in Ierland. En toen kwam daar onze aanvoerder en die gaf Overmars zo'n enorme schop. En hij kwam er nog mee weg ook. De sfeer in het stadion ging daardoor maal drie. Er kwam geloof: we kunnen iets bereiken tegen het grote Oranje."

Het 'grote' Oranje van 2001 was wel een Oranje onder hoogspanning. Na matige resultaten in een WK-kwalificatiegroep met ook Portugal, Estland Cyprus en Andorra moest in Ierland gewonnen worden door de sterrenploeg ploeg van bondscoach Louis van Gaal. Voor Ierland was het vooral mogen, omdat het toch bijna nooit van een topland won.

"De Ieren gingen gewoon een lekker potje voetballen", vertelt Ten Napel, die de ongedwongenheid van dichtbij meemaakte. "Ik werd op de ochtend van de wedstrijd gebeld door mijn goede vriend en collega, tv-commentator Jimmy Magee. Hij vroeg of ik zin had om met hem en het Ierse elftal een stukje te gaan wandelen. Ja, dat wilde ik wel. Ik had toch niets te doen."

En zo wandelde Ten Napel een paar uur voor de cruciale wedstrijd tegen Oranje met spelers als Keane, McAteer en bondscoach Mick McCarthy door het Ierse landschap. "Daarna gingen ze ook nog even negen holes golfen. Echt waar, dat was hun voorbereiding. Om 12.00 uur lunchen en dan om 15.00 uur de wedstrijd. Die wedstrijd moest wel zo vroeg beginnen. Want op dat oude Lansdowne Road hadden ze niet eens verlichting."

Hoe ontspannen de voorbereiding ook leek, er borrelde wel iets bij de Ieren. Van Gaal had gezegd dat de voetballiefhebbers graag zouden zien dat Nederland naar het WK gaat. Liever dat dan Ierland. En dat was niet het enige.

"We hoorden Nederlandse spelers zeggen dat ze heel vaak gingen scoren tegen ons. Hun boodschap was: 'Wij gaan naar het WK'", vertelde McAteer in een interview in 2019. "Nou, je kunt je wel voorstellen hoe wij vooraf in de kleedkamer zaten. We waren zó gemotiveerd."

Rypke is onze Oranjeverslaggever. Lees hier meer verhalen van Rypke.

McAteer had op dat moment al drie maanden geen wedstrijd gespeeld, omdat zijn trainer Graeme Souness van hem af wilde bij Blackburn Rovers. Een groot deel van de Ierse selectie speelde eveneens bij de mindere Premier League.-clubs.

"Als je ons elftal naast het team van Oranje legt dan was het vooraf een lachwekkende gedachte dat wij zouden winnen", zegt Clerkin. "Jullie speelden ook beter. Ik heb de wedstrijd weleens teruggekeken en het had zomaar 1-4 voor Nederland kunnen worden."

Kluivert en Zenden misten enorme kansen. Van Nistelrooij schreeuwde tevergeefs om een strafschop. En zelfs nadat de Ierse rechtsback Gary Kelly in de 58e minuut zijn tweede geel en dus rood kreeg, lukte het Oranje niet te scoren. Tot grote vreugde van de fans van Ierland, dat ook bij een gelijkspel op koers zou blijven voor WK-deelname.

"Na die rode kaart dacht ik dat de poorten van het stadion weer waren opengezet", verklaarde verdediger Steve Staunton kort na de wedstrijd. "Het was alsof er nog tienduizenden Ierse fans naar binnen waren gestormd. Zoveel sfeer, zoveel steun."

Met tien tegen elf gebeurde het wonder: McAteer schoot raak bij de eerste de beste Ierse kans. "Als ik één ding in mijn leven nog een keer zou mogen meemaken dan is het de goal tegen Nederland", vertelde hij deze week in een interview met de Ierse krant The Irish Mirror. "Schieten en dan weer als een juichende gek over het veld rennen."

Die ene goal bleek genoeg voor winst. Ierland ging naar het WK in Japan en Zuid-Korea, het grote Nederland niet. "Dit is een van de mooiste en moedigste prestaties die Ierland ooit geleverd heeft", zei tv-commentator Magee in zijn microfoon. Beroemd is ook de schreeuw van fysiotherapeut Mick Byrne in de Ierse dug-out. "We've beaten them fucking Dutch!"

Tussen de 34.000 uitzinnige Ierse fans op de tribunes van Lansdowne Road zat ook de toen 22-jarige Stephen Kenny, die nu de bondscoach is van de Ieren. "Ik zat daar gewoon als fan. Het geweldige gevoel na het eindsignaal zal ik nooit vergeten. Het was historisch", zei hij deze week op een persconferentie.

Clarkey herinnert zich ook de ongeremde vreugde om zich heen. "Wij Ieren behoren tot de wereldtop in het rugby. En we hebben onze eigen sporten Gaelic football en Hurling. Maar dat kan ons niet zó verbinden als het Ierse voetbalelftal. Zeker deze avond. De blijdschap en het ongeloof namen krankzinnige vormen aan. In Dublin, maar ook daarbuiten.

Op Slane Castle, op zo'n 50 kilometer van de hoofdstad, gaf U2, de grootste Ierse band aller tijden, toevallig net die avond een concert. In de kleedkamer net na de wedstrijd hoorde McAteer dat er een helikopter voor hem geregeld was. Hij mocht naar Slane Castle vliegen om geëerd te worden op het podium door zanger Bono.

Een paar uur later stond zanger Bono op het podium met een Ierse vlag om zich heen geslagen. "Sluit je ogen en stel je voor… It's Jason McAteer!", zei hij. Het publiek juichte, maar de echte McAteer was er niet.

De Ierse middenvelder had het aanbod afgeslagen. Er waren veel vrienden van hem in het stadion en die had hij beloofd mee te gaan stappen in Dublin. En dat deed hij.

Ondertussen zat Ten Napel in een restaurant met zijn Ierse collega en vriend Magee. "Jimmy heeft me die avond honderd keer dezelfde vraag gesteld", weet Ten Napel nog. "'Hoe kan het dat wij Ieren deze wedstrijd hebben gewonnen?' Mijn antwoord was steeds hetzelfde. Omdat jullie een team waren. En Oranje niet."