Nog nooit werd zoveel Nederlandse wijn geproduceerd, met dank aan warmer weer

Droge zomer De ongeveer 165 wijnboeren die Nederland telt produceerden per hectare wijnbouwgrond 3.600 liter meer dan in 2021. Dat is grotendeels dankzij de droge zomer: 2022 was het zonnigste jaar ooit.

De Nederlandse wijngaarden brachten in 2022 een een recordhoeveelheid wijn op. Dat meldt de Vereniging Nederlandse Wijn Producenten (VNWP) op basis van cijfers van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. In totaal produceerden de circa 165 Nederlandse wijnboeren bijna een miljoen liter wijn, goed voor 1,2 miljoen volle flessen. Het oppervlakte wijnbouwgrond bleef met 275 hectare gelijk, elke hectare leverde 3.600 liter meer wijn op dan het jaar ervoor.

Lees ook: Een stadswijngaard naast het station: het was een goed jaar voor Chateau Sloterdijk

Het was inderdaad een heel goed wijnjaar voor Nederland, zegt VNWP-woordvoerder Manon de Boer. Dat komt in de eerste plaats door de droge, warme en zonnige zomer, die ervoor zorgde dat druiven langer en beter rijpen. 2022 was met 2.233 zonuren het zonnigste jaar ooit in Nederland, berekende het KNMI. Het past in een trend: sinds 2002 is het gemiddelde aantal zonuren per jaar niet meer onder het langjarig gemiddelde van 1.639 uren geweest. Het snel veranderende Nederlandse klimaat kent veel verliezers, maar de wijnbouw profiteert er vooralsnog van.

Maar het zou eenzijdig zijn om het recordresultaat alleen toe te schrijven aan klimaatverandering, vindt De Boer. Na 2000 kreeg de Nederlandse wijnbouw een impuls dankzij nieuwe Europese subsidies voor overstappende boeren. „Toen zij wijn gingen produceren, moesten ze alles zelf uitvogelen. Inmiddels weten mensen echt waar ze mee bezig zijn”.

Nieuwe varianten

Ook nieuw ontwikkelde druivenrassen bieden de Nederlandse wijnboer uitkomst. De traditionele druiven gedijden hier slecht, dus is er sinds het begin van de eeuwwisseling flink geïnvesteerd in nieuwe varianten die beter bestand zijn tegen schimmels, en makkelijker rijp worden in het nattere en koelere Nederlandse klimaat. 73 procent van de Nederlandse wijnen wordt volgens de VNWP gemaakt van witte druiven, die het beter doen in een koel klimaat.

De combinatie kennis, nieuwe rassen en klimaatverandering heeft zijn vruchten afgeworpen, vinden ook kenners. Nederlandse wijnen hebben het voorheen slechte imago van zich afgeschud en vallen sinds enkele jaren geregeld in de prijzen. In een artikel met de titel ‘My most surprising tasting ever’ was de invloedrijke Britse wijnschrijver Jancis Robinson lovend over de Nederlandse aanwas. „De voorbeelden van Riesling, Pinot Gris en Pinot Blanc waren inderdaad echt erg overtuigend – bijna schoolvoorbeelden van variëteiten – en een paar ervan waren buitengewoon goed gerijpt.”

Lees ook: Allemaal aan de pinot uit de polder: Nederwijn heeft geen slecht imago meer

Terwijl klimaatverandering Nederlandse wijnbouwers een duw in de rug gaf, zorgen weerextremen er in Zuid-Europa voor dat de wijnoogst de afgelopen jaren tegenviel. Het wordt steeds vroeger in het jaar warm, waardoor de wijnstokken steeds eerder gaan bloeien. Als het dan gaat vriezen, maken de nieuwe knoppen geen schijn van kans.

Extreem weer

Daarnaast wordt het weer steeds grilliger: in 2021 werden hele wijngaarden in Frankrijk en Spanje verwoest door extreme hagel. Ook hittegolven, droogte, bosbranden en heftige regenbuien kunnen een oogst zomaar doen mislukken. Net als in Nederland, wordt in Frankrijk daarom geëxperimenteerd met druivensoorten „die in evenwicht zijn met de nieuwe omstandigheden”.

Ook voor de Nederlandse wijnboer is klimaatverandering heus niet per se een zegen, waarschuwt De Boer. „Ja, het is gemiddeld warmer. Maar ook in Nederland komt extreem weer steeds vaker voor, en dat maakt het heel onvoorspelbaar. Er zijn duizend-en-een factoren die bepalen of een wijnboer zijn oogst kan binnenhalen.”