Door José Boon
De inflatie is afgelopen maand wéér gestegen, maar experts zien geen reden tot paniek. De dalende energiekosten en goede oogsten voorspellen dat de markt weer tot rust kan komen. Maar door vertragingen in de voedselketen betaal je in de supermarkt nog wel de volle mep.
Voor een pak melk, witte bolletjes of een netje uien betaal je al gauw enkele dubbeltjes meer dan een paar maanden geleden. De inflatie in Nederland is "hardnekkig", vindt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van statistiekbureau CBS.
De hoge prijzen worden nog steeds veroorzaakt door de energieprijzen van vorig jaar. "Bedrijven werken met langdurige contracten", zegt Van Mulligen. Het kan goed zijn dat leveranciers nu pas hun prijzen kunnen verhogen als gevolg van de stijgende energierekening.
De prijsstijgingen van de afgelopen jaren komen onder meer door de droogte in 2021 en de invasie in Oekraïne in februari vorig jaar.
Door de invasie werd zonnebloemolie in 2022 veel duurder. "Dat zit in heel veel bewerkte producten, die pas later in prijs stegen", zegt Menkveld. Ook de suikerprijs schoot omhoog door een slechte oogst. "Het is eigenlijk een perfect storm waarin alles samenkomt."
Effect van goede oogst laat ook nog even op zich wachten
Maar aan het begin van de voedselketen stijgen de prijzen nu niet meer door. Het is alleen nog even wachten tot we dat op ons bonnetje van de supermarkt terugzien. Econoom Menkveld verwacht dat de inflatiecijfers van eten en drinken tegen het einde van het jaar verder omlaag zijn gegaan.
Ook Van Mulligen durft die voorspelling wel aan. "Eerder volgden prijsdalingen ongeveer een half jaar nadat de energieprijzen zakten. Een half jaar geleden bereikte de energieprijs een piek, dus logischerwijs zouden nu de andere prijzen ook weer kunnen zakken", legt hij uit.
De inflatie zal op korte termijn niet boven de 10 procent uitkomen, denkt de hoofdeconoom. "Maar als er iets onverwachts gebeurt, zoals een oorlog, kunnen dit soort voorspellingen zo weer de prullenbak in."
Inflatiecijfers vertellen niet het hele verhaal. Omdat de prijzen in Nederland afgelopen najaar door het dak gingen, zou de inflatie komend najaar zomaar op 0 procent kunnen liggen. Dat betekent helaas niet dat ons brood weer goedkoper is geworden, maar dat de prijzen niet zijn gestegen ten opzichte van een jaar eerder.
Eten en drinken blijft duur
Hoewel de inflatie van voedsel al daalt, blijven producten als olie, brood en koek veel duurder dan in 2020. Melk, eieren en kaas zijn in april zelfs 23,8 procent duurder dan een jaar eerder. "De grondstoffen worden goedkoper, maar arbeidskosten stijgen juist", verklaart Menkveld. "Geen enkel product lijkt immuun voor prijsstijgingen."
Ook verhogen supermarkten de prijzen omdat we minder inkopen. Dat komt volgens de econoom omdat we willen bezuinigen op de boodschappen. Daarnaast geven we weer meer uit in de horeca.
De voedselprijzen lagen in mei 12,8 procent hoger dan een jaar eerder. Dit percentage is gezakt vergeleken met een maand eerder. Prijzen van goederen en diensten waren vorige maand 6,1 procent hoger dan een jaar eerder. In april lag dit percentage nog op 5,2 procent, blijkt uit cijfers van het CBS.
Ondertussen zakte de inflatie in andere Europese landen wél, meldt het Europese statistiekbureau Eurostat. "Die cijfers zijn lastig te interpreteren en kunnen volgende maand weer anders zijn", zegt Van Mulligen daarover. Elk land heeft een eigen energiebeleid gevoerd wat de inflatie beïnvloedt. Volgens de econoom is het daarom lastig om een vergelijking te trekken.
