Je woning verduurzamen? Dat vergt veel geld én geduld

Warmtepompinstallateur Patrick Schimmel uit Barneveld besloot woensdag de agenda voor dit jaar te sluiten: wie bij Schimmel Techniek een warmtepomp wil bestellen, kan pas in 2023 weer bij hem terecht. Tot en met oktober zit de agenda van de showroom vol, met drie tot vijf afspraken per dag. „We kunnen de drukte niet meer aan, en mensen beginnen bijna vervelend te worden omdat ze soms maanden moeten wachten”, zegt Schimmel erover. „De vraag naar warmtepompen is geëxplodeerd en wij kunnen niet meer de service leveren die van ons verwacht wordt. Dus moeten we tot dit soort stappen overgaan, helaas.”

De problemen bij Schimmel Techniek staan niet op zichzelf. Grote vraag van consumenten, in combinatie met materiaaltekorten en gestegen energieprijzen, maakt verduurzaming van een woning stukken kostbaarder en langduriger dan voorheen. Consumenten lopen tegen hogere prijzen of langere levertijden aan voor zaken als warmtepompen, zonnepanelen, dubbel glas en gevelisolatie. Een optelsom, zegt Reinier Schneider, directeur van het Regionaal Energie Loket (REL). Met zijn organisatie fungeert hij als schakel tussen zeventig gemeenten, bedrijven en huiseigenaren die hun woning willen verduurzamen.

„De hoge energieprijzen leiden tot veel interesse onder woningeigenaren in energiebesparende maatregelen. Tel daar de subsidies vanuit het Rijk voor warmtepompen en isolatiemateriaal bij op. De terugverdientijd van verduurzaming is door die combinatie veel korter, dat werkt de vraag enorm in de hand.”

Mensen beginnen bijna vervelend te worden omdat ze soms maanden moeten wachten

Maar de lange wachttijden in de sector zijn ook het gevolg van veranderingen aan de aanbodzijde. Door lockdowns zijn sommige fabrieken en grote havens in China gesloten, waardoor essentiële onderdelen moeilijk of niet leverbaar zijn. Schneider: „En dat komt nog bovenop het personeelstekort in de bouw. Bouw- en installatiebedrijven zijn al jaren overvraagd. Het is nu echt een gekkenhuis.”

Bij SolarNRG, dat zonnepanelen levert en installeert, is het volgens directeur Sander Noordermeer al maanden „topdrukte”. Het kost zijn bedrijf veel tijd en moeite om aan de benodigde materialen te komen. „Fabrieken in Shanghai zijn dicht, en door een eerdere lockdown in Shenzhen werd de aanvoer ook al verstoord.” Dat is lastig voor SolarNRG, omdat de chips voor omvormers, die gelijkstroom van zonnepanelen omzetten in wisselstroom, en de panelen zelf uit China komen.

Noordermeer: „Daarnaast kampen we met een tekort aan installateurs. Er zijn wel initiatieven vanuit de opleidingscentra, maar het duurt natuurlijk even voordat nieuwe mensen zijn opgeleid. Ondertussen kunnen we de hoge vraag nét aan bijbenen.”

Wie vandaag zonnepanelen bij Noordermeers bedrijf bestelt, moet minstens drie maanden wachten op installatie. „Ik denk niet dat de storm binnen een paar maanden gaat liggen”, voorspelt hij. „Normaal heb je met één probleem te maken, nu moeten we vier of vijf problemen tegelijk oplossen. Grondstoffen worden duurder, het kost ook veel meer geld om een container te verschepen. De onrust zal nog wel even blijven.”

Installatie was het probleem niet voor Rick van den Bos. Al sinds eind februari liggen er 25 zonnepanelen op het dak van zijn woning in Baarn. Maar dat de installateur op de dag zelf zonder omvormer kwam opdagen, was een „onaangename verrassing”. Van den Bos: „De zon heeft al ruim vier weken volop geschenen, en daar hebben we niet van kunnen profiteren. En er is nog steeds geen enkel uitzicht op levering. Het kan morgen zijn, maar ook over twee maanden. Ik krijg zo bijna een hekel aan de zon.”

Zijn installateur neemt hij het niet kwalijk. Na een rondje bellen ontdekte Van den Bos dat andere installateurs ook geen omvormer op voorraad hebben. „Het is echt een probleem van de markt, maar dat is wel frustrerend.”

Ook de markt van warmtepompen kampt met materiaaltekorten en lange wachttijden. Groothandel Rensa Verwarming en Ventilatie, die warmtepompen levert aan de zakelijke markt, „ziet dat er een vraag is die niet volledig ingevuld kan worden”, zegt de woordvoerder. „Het is niet zo dat je bij ons geen enkele warmtepomp meer kunt krijgen, maar over de hele keten gezien is er veel meer vraag dan voorraad.”

Om het materiaaltekort zo goed mogelijk op te lossen, zoekt Rensa samen met installateurs naar alternatieven. „We kijken of er technische oplossingen zijn waarvoor het materiaal wel beschikbaar is, en we proberen ook onderdelen te reviseren en zo grondstoffen opnieuw te gebruiken.”

Materiaaltekorten spelen mee, maar het is vooral „de explosie van de vraag”

Volgens GreenSources Nederland, importeur van warmtepompen uit Oostenrijk, is het grootste probleem dat de productiecapaciteit de huidige vraag nauwelijks aankan. „Wij worden momenteel overspoeld met aanvragen”, zegt de woordvoerder. „Daardoor is onze levertijd opgelopen van zo’n twee maanden tot een half jaar. Van collega's begrijpen we dat de levertijden daar aanzienlijk langer kunnen zijn.”

Materiaaltekorten, zoals het gebrek aan chips en de gebrekkige toevoer die ontstond tijdens de coronacrisis, spelen volgens GreenSources een rol, maar het is vooral „de explosie van de vraag naar warmtepompen” die levertijden doet oplopen. Om de hogere vraag bij te benen, heeft de pompenproducent in Oostenrijk het aantal medewerkers meer dan verdubbeld naar 750.

Ook isoleren is duurder geworden. Glaswol, gebruikt voor de isolatie van daken en spouwmuren, steeg de afgelopen maanden fors in prijs door de duurdere olie. Benzeen, een olieproduct dat belangrijk is voor de productie van isolatiemateriaal, is daardoor ook duurder geworden. De prijzen van vlakglas, gebruikt voor dubbel glas, stijgen eveneens mee met de hogere energietarieven; voor de productie is veel gas nodig.

En ook voor isolatie lopen de wachttijden op. Reinier Schneider van het Regionaal Energie Loket: „Ik moet heel veel meer belletjes plegen dan vroeger om een isolatiepartij te vinden voor onze projecten. Ik heb zelfs een bedrijf gesproken dat pas in het tweede kwartaal van 2023 kon plannen.”

Waar isolatiebedrijven normaal gesproken rustige zomermaanden doormaken, loopt het drukke seizoen nu door. Schneider: „Hier komt de drukte door gebrek aan goed adviserend en uitvoerend personeel. Leveringsproblemen zijn niet echt een issue, er is gewoon tekort aan mensen.”

Lees ook: Een energiezuinig huis ruikt anders, vindt de huizenfluisteraar

Tot slot drijft, zoals in elke vraagmarkt, schaarste ook de prijzen op. Een grote fabrikant van warmtepompen verhoogde onlangs zijn prijzen met 10 procent, en kondigde voor deze zomer nogmaals 10 procent prijsstijging aan. Zonnepanelen zijn zo’n 10 procent duurder geworden, schat Schneider.

Bij de afnemers klinkt gemopper. „Ik snap die eerste prijsverhoging nog wel, maar die tweede is niet na te rekenen”, aldus installateur Patrick Schimmel.

Ondanks de hoge prijzen en lange wachttijden adviseert het REL mensen vooral door te gaan met oriënteren en offertes aanvragen. „We moeten met elkaar de verwachtingen over de levertijden bijstellen”, zegt Schneider. „Maar het is niet gezegd dat de prijzen of de levertijden aan het einde van het jaar weer omlaaggaan – ze kunnen net zo goed nog verder stijgen. En de druk op arbeid zal de komende jaren blijven. Er is geen reden verduurzaming uit te stellen.”