In ‘Twomenshow’ is het leven zelf uiteindelijk de grootste grap

Recensie Theater

Humor is een gezamenlijke verantwoordelijkheid, constateren toneelspelers Kuno Bakker en Jorn Heijdenrijk in Twomenshow. In de voorstelling – die begint als een opzichtige stand-upshow van twee uitgesproken niet-stand-uppers – moet het publiek ook aan de bak: „Ú bent gekomen om te lachen, niet wij.” En: „Soms moet je een grap snappen, om hem te begrijpen.”

Maar als de makers vervolgens aangeven maar tien minuten aan bruikbaar materiaal te hebben voor deze anderhalf uur durende voorstelling, wordt die gemeenschappelijke verantwoordelijkheid toch danig op de proef gesteld.

Daar is het deze toneelspelers om te doen. Twomenshow gaat over buigzaamheid: kunnen we onze verwachtingen (ten opzichte van elkaar en onszelf) blijven bijstellen, om samen tot iets moois te komen? Deze toneelavond blijft alleen maar overeind als hij transformeert: van matige stand-upcomedy via zoekend metatheater naar persoonlijk verteltoneel.

De voorstelling gaat over het nemen van je verlies, het vege lijf redden door je niet vast te bijten in een mislukte poging, maar de mislukking te omarmen en van daaruit te transformeren.

Lees ook het interview met de makers: ‘Stand-up lukt ons niet. En dat is dan weer grappig’

Gewaagd is de opening, waarin de twee makers een oprechte poging doen een degelijke stand-upshow te geven, zonder die poging te ironiseren. Het resultaat is als stand-upcomedy behoorlijk vreselijk, want bij lange na niet grappig of origineel genoeg, maar als toneel best interessant. Juist omdat de mannen verstand hebben van zaken als timing, opbouw en intonatie, en op momenten uitblinken in sterk fysiek spel, komen ze soms wel degelijk in de buurt van een geslaagde poging. Als toeschouwer ga je mee zitten hopen op een goede grap, maar het bevrijdende lachsalvo waar iedereen naar snakt, blijft consequent uit. De losse lach die af en toe wél ineens klinkt, versterkt de pijnlijkheid dan eens te meer.

De voorstelling moet voortdurend van intentie en betekenis veranderen om bestaansrecht te vinden. Zolang je geen aanspraak meer doet op je verwachtingen, ontstaan de mooiste scènes, bewijst een geestige scène over een politieaangifte van een ‘gestolen avond’. Als uiteindelijk zelfs de techniek in de zaal in opstand komt maar de spelers en het publiek zich tóch blijven committeren aan de pogingen op de toneelvloer, betalen het onderlinge vertrouwen en de wederzijdse investering zich uit: in de ruïne van wat ooit een stand-upavond was, ontvouwen zich mooie, persoonlijke bespiegelingen over toewijding en zingeving, die overigens wel degelijk regelmatig een lach aan de toeschouwers ontlokken.

Zoals het cliché nu eenmaal voorschrijft: de grootste grap is uiteindelijk het leven zelf.

Dit zijn de beste theatervoorstellingen van dit moment