Gemeenten pakken jongerengeweld aan met verbod op bezoek websites

Regio 15

De gemeenten Den Haag, Zoetermeer en Delft willen een proef doen met een 'digitaal gebiedsverbod'. Jongeren mogen dan (tijdelijk) geen gebruik maken van sociale media of bepaalde websites. Het verbod is vooral bedoeld om te voorkomen dat bendes, bijvoorbeeld in de drillrapscene, oproepen om elkaar te lijf te gaan.

Het digitale gebiedsverbod is het nieuwste middel in de strijd tegen het jongerengeweld. Eerder schatte de Haagse politiechef Paul van Musscher dat er alleen al in Den Haag, Zoetermeer en Delft dertig soms heel gewelddadige bendes actief zijn. Er zijn veel schiet- en steekpartijen, zoals in augustus 2020 toen op klaarlichte dag een 19-jarige jongen werd doodgestoken op De Pier in Scheveningen.

"Het is een opeenstapeling van incidenten, waarbij er steeds sprake is van een actie en een reactie. De dader van vandaag is het slachtoffer van morgen", zei de Haagse hoofdofficier van justitie Michiel Zwinkels. "Deze cirkel moeten we doorbreken. Dat kan niet alleen door het strafrecht te gebruiken, we moeten excessen aanpakken en proberen bij deze jongeren achter de voordeur te komen."

"Als je dan leest wat er online allemaal gebeurt, denk je: oké, daar moeten we dus echt aan werken", zegt burgemeester Michiel Bezuijen van Zoetermeer. Enerzijds willen de gemeenten meer zicht op wat er allemaal wordt uitgewisseld, anderzijds dus een digitaal gebiedsverbod. De jongeren plaatsen immers veelvuldig filmpjes op YouTube waarin ze geweld verheerlijken en ze gebruiken sociale media om tot geweld op te roepen.

Toch wordt het lastig om daar daadwerkelijk een eind aan te maken. De drie burgemeesters spreken van "een onontgonnen gebied". Er is nog geen wet voor geschreven, waardoor onduidelijk is of het ook echt mag. Maar, zo meldt Omroep West, zodra zich een kans voordoet willen de burgemeesters er gebruik van maken.

Onderzoekers van de NHL Stenden Hogeschool adviseren om aansluiting te zoeken bij de bestaande wetgeving voor internet- en contactverboden. Net als sommige stalkers of pedoseksuelen soms een gebiedsverbod opgelegd krijgen, zou je het gewelddadige jongeren kunnen verbieden om zich te laten zien "in een bepaalde digitale omgeving waar eerder ongewenst gedrag is vertoond".

Het digitale gebiedsverbod is niet het enige middel dat de gemeenten willen inzetten. Bij vier rivaliserende bendes zijn ze begonnen met een 'persoonsgerichte aanpak', waarbij de jongeren allemaal worden benaderd in de hoop ze weer op het rechte pad te krijgen. Jongerenwerkers proberen om het afglijden van jongere broertjes en zusjes te voorkomen en om ouders te ondersteunen.

De drie gemeentes zijn de eerste in Nederland die een proef gaan doen met een digitaal gebiedsverbod. De kans is groot dat andere gemeenten volgen. Burgmeester Rob Bats van de gemeente Steenwijkerland zei in 2020 al meer bevoegdheden te willen hebben om online in te kunnen grijpen. Zijn Amsterdamse collega Femke Halsema pleitte in 2021 voor een onderzoek naar de mogelijkheden voor een digitaal gebiedsverbod.