Recep Tayyip Erdogan stevent af op een nieuwe termijn als president van Turkije. Met meer dan 99% van de stemmen geteld in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen krijgt Erdogan 52% van de stemmen, meldt staatspersbureau Anadolu. Zijn belangrijkste uitdager, de 74-jarige sociaaldemocraat en oppositiekandidaat Kemal Kilicdaroglu, komt niet verder dan 48%.
Terwijl de Turkse verkiezingscommissie de uitslag nog niet heeft bevestigd, heeft Erdogan, leider van de conservatieve AK-partij, zondagavond al wel de overwinning in Turkije opgeëist. ‘De enige winnaar is Turkije,’ zei Erdogan zondagavond tegen juichende aanhangers. De 69-jarige president sprak zijn aanhangers toe vanaf een bus in zijn thuiswijk Kasimpasa in Istanbul. ‘Wij zullen het land de komende vijf jaar regeren,’ voegde hij eraan toe. Erdogan is al twintig jaar aan de macht in het land.
Flinke scheuren
Te midden van enorme politieke polarisatie en een voortdurende economische crisis staat Erdogan voor de grootste uitdaging om zijn land naar stabiliteit te leiden in de twee decennia dat hij aan de macht is. In Erdogans vrijwel onaantastbare bewind zijn de afgelopen jaren flinke scheuren gekomen. In zijn eerste jaren stond hij nog te boek als een gematigde hervormer, maar inmiddels laat Erdogan zich steeds meer als een autoritaire leider gelden. Zo worden kritische media het zwijgen opgelegd en is de macht van het Turkse parlement verregaand ingeperkt.
Erdogan’s herverkiezing komt in de nasleep van de verwoestende aardbevingen van begin februari in het zuidoosten van Turkije, waarbij meer dan 50.000 mensen om het leven kwamen. Overlevenden en de oppositie hebben de regering ervan beschuldigd niet adequaat op de ramp te hebben gereageerd. Daarnaast duurt de levenskostencrisis, die Turkije al anderhalf jaar in zijn greep houdt, voort. Sinds een paar jaar houdt Erdogan vast aan een hoogst ongebruikelijk economisch model. Hij moedigt de Turkse centrale bank aan de rente te verlagen, terwijl de inflatie onverminderd steeg. Erdogan’s onorthodox monetair beleid leidde in 2021 al tot een valutacrisis, waarna de inflatie een piek van 85,5% bereikte. De inflatie daalde in april naar 44%.
Conservatief land
Erdogan heeft de afgelopen decennia Turkije ook omgevormd van een seculier, westers georiënteerde staat tot een conservatiever, religieus land dat naar het oosten kijkt. De vraag die het Westen vooral bezighoudt is of Erdogan zijn geopolitieke beleid gaat aanpassen of hij dezelfde koers blijft aanhouden. Strategisch gelegen aan de Zwarte Zee heeft Turkije na de VS het grootste leger in de NAVO. Dat bondgenootschap staat onder druk door Erdogan’s aanhoudende bezwaren tegen de toetreding van Zweden tot de NAVO en zijn toenadering tot de Russische president Vladimir Poetin. Dit terwijl de Russische oorlog tegen Oekraïne voortduurt.
‘Het is een pyrrusoverwinning voor Erdogan,’ stelt Nihat Ali Ozcan, een strateeg bij de Economic Policy Research Foundation in Ankara. ‘Hij mag dan wel vijf jaar verder regeren, maar zijn nieuwe termijn zal vol uitdagingen zitten, van de economie tot het buitenlands beleid.’
Eerste buitenlandse reacties
Zijn tegenstander Kilicdaroglu heeft nog niet gereageerd. De eerste internationale felicitaties stromen wel binnen. Zo zei Poetin volgens persbureau Reuters tegen Erdogan: 'Uw verkiezingsoverwinning is het logische resultaat van uw onbaatzuchtige werk voor Turkije.' De emir van Qatar, Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani, feliciteerde Erdogan op Twitter.
