Slecht slapen veroorzaakt meer problemen dan veel mensen weten. Naast een negatief effect op de gezondheid, heeft een gebrek aan slaap in het verkeer dezelfde uitwerking als het drinken van alcohol. 20 procent van de ernstige auto-ongelukken had voorkomen kunnen worden wanneer bestuurders goed uitgeslapen achter het stuur waren gekropen.
17 maart: De Internationale dag van de Slaap
Vandaag is het de Internationale dag van de Slaap. Reden voor Beter Bed om aandacht te vragen voor verkeersveiligheid in combinatie met het belang van een goede nachtrust. Om het effect van te weinig slaap op het rijgedrag te illustreren, deed coureur Tom Coronel een testrit in een simulator na 24 uur zonder slaap. Slaapwetenschapper Merijn van de Laar concludeerde dat de gerichte aandacht en concentratie na 24 uur zonder slaap duidelijk verminderd waren.
Slaperig achter het stuur zitten kan leiden tot minder controle over de auto. Iemand die slaperig is, is minder alert, laat vertraagde reactietijden zien en heeft meer moeite om beslissingen te maken. Als mensen slaperig zijn, ontvangen ze gevaar- en angstsignalen minder goed. Ze kunnen situaties minder reëel beoordelen en dat zorgt voor serieuze problemen op de weg.
Slaaptekort heeft zelfde effect als alcohol
21% procent van alle dodelijke auto-ongelukken wordt veroorzaakt doordat mensen slaperig achter het stuur zitten. Daarmee komen auto-ongevallen door slaperigheid bijna net zoveel voor als door alcoholgebruik. Jezelf minder dan vier uur slaap gunnen kan leiden tot een vijftien keer zo hoog risico om een auto-ongeluk te veroorzaken1. Als je achttien uur niet geslapen hebt, staat dat gelijk aan 0,5 promille alcohol, oftewel twee glazen alcohol. Als je vierentwintig uur niet geslapen hebt, staat dat gelijk aan een promille alcohol. Dat is twee keer zoveel dan wettelijk toegestaan, oftewel vier glazen alcohol2.
Overschat jezelf niet
Slaapwetenschapper Merijn van de Laar vertelt: “Deze theoretische beschrijving van wat slaapgebrek doet met verkeersveiligheid, zien we heel duidelijk terug als we de twee testritten van Tom Coronel met elkaar vergelijken. De eerste rit was hij fit en had hij voldoende geslapen. We zien snelle reactietijden, een strakke koers, een goed anticiperend vermogen en een rondetijd van 1:20.680 minuten. Bij de tweede rit, na 24 uur zonder slaap, is duidelijk te zien dat hij in de gesimuleerde race minder presteert en het moeilijk vond om de rit tot het einde vol te houden. Zijn rondetijd was ook trager en kwam neer op 1:22.600 minuten.”
Tom Coronel reageert daarop: “Ik ben professioneel autocoureur en je zou kunnen stellen dat ik de auto erg goed kan controleren en een bovengemiddeld goed inschattings- en reactievermogen heb, ook na een nachtje zonder slaap. De tweede testdag voelde ik me slaapdronken en tijdens de test werd duidelijk dat ik niet snel genoeg anticipeerde. Dat zie je terug in de rondetijden, maar heb ik ook zeker aan mijn lichaam gevoeld. Ik testte dit nu in een simulator, maar ik wil absoluut voorkomen dat dit me ooit gebeurt op de openbare weg.”
Ongelukken voorkomen
Vermoeid gaan rijden kan zorgen voor zogenaamde microslaapjes. “Onder invloed van de stof adenosine in ons brein wordt de slaperigheid zo hoog, dat je lichaam wel moet toegeven aan slapen. En dat is levensgevaarlijk”, licht van de Laar toe. “Het raam openzetten of muziek aandoen werkt dan helaas niet meer. En ook iets kauwen of eten is niet bewezen effectief.” Mensen met onbehandelde slaapstoornissen en jongvolwassenen hebben de meeste kans om achter het stuur in slaap te vallen, met name tussen 00.00 en 06.00 uur. Het advies van de slaapwetenschapper is om bij geeuwen, knikkebollen, zware oogleden, borden missen, dagdromen en moeite om te focussen geen enkel risico meer te nemen en de auto ergens te parkeren voor een dutje van 20 minuten.
Beter slapen, beter leven
Er is in Nederland relatief weinig aandacht voor slaapproblemen en alle gevolgen van dien. Beter Bed maakt zich hard om meer aandacht voor het probleem te vragen én biedt mogelijke oplossingen door kennis te delen en initiatieven te ontwikkelen. Want goed slapen zorgt voor een gelukkiger, productiever en gezonder leven. Beter Bed heeft samen met arts en slaapcoach Aline Kruit online trainingen ontwikkeld met een inhoudelijke slaapcursus. Deze is te ontvangen via een mailing “In vijf stappen leer je beter slapen”. De slaapspecialist lanceert deze week ook de Beter Slapen App, deze app geeft inzicht in slaap en biedt persoonlijk slaapadvies. Gebruikers kunnen in combinatie met een slaaptracker en op basis van slaapdata bewuster omgaan met hun slaapgedrag”, vertelt Kruit. Deze activiteiten zijn het gevolg van het manifest dat Beter Bed vorig jaar heeft gepubliceerd. Daarmee legt de slaapspecialist zich volledig toe op bewustwording rondom beter slapen.
