Brits programma terreurbestrijding ‘moet zich meer richten op militant islamisme’

LONDEN, 8 februari (Reuters) – Het Britse programma voor terrorismebestrijding ‘Prevent‘ moet zijn inspanningen meer richten op de dreiging die uitgaat van militant islamisme nadat het zich te veel heeft beziggehouden met rechts-extremisme, concludeerde een onafhankelijke evaluatie van de vaak bekritiseerde strategie op woensdag.

‘Prevent’ is een belangrijk onderdeel van het Britse veiligheidsapparaat, dat werd ingevoerd na de aanslagen van 11 september in de Verenigde Staten om radicalisering een halt toe te roepen en te voorkomen dat mensen gewelddaden gaan plegen.

Maar het is sinds zijn oprichting achtervolgd door beschuldigingen dat het is gebruikt om moslimgemeenschappen te bespioneren, terwijl sommige van de naar het programma verwezen personen later terroristische misdrijven hebben gepleegd.

Islamitisch extremisme

William Shawcross, die in januari 2021 werd benoemd tot onafhankelijk beoordelaar van Prevent, zei dat het programma niet genoeg doet om “niet-gewelddadig islamitisch extremisme” aan te pakken. Islamisme, vaak aangeduid als islamitisch fundamentalisme, is als ideologie niet hetzelfde als de islam als geloof, zei hij.

“De bestrijding van extremistische ideologieën mag niet beperkt blijven tot verboden organisaties, maar moet zich ook uitstrekken tot binnenlandse extremisten die onder de terrorismedrempel opereren en een klimaat kunnen scheppen dat bevorderlijk is voor terrorisme.”

Hij zei ook dat er sprake was van een “dubbele standaard”, waarbij de definitie van extremistische islamitische ideologie te eng was en de benadering van extreem-rechts te breed, waardoor mainstream, “licht controversieel” commentaar werd aangetrokken.

“Het is juist dat Prevent zich steeds meer zorgen maakt over de toenemende dreiging van extreem-rechts. Maar de feiten tonen duidelijk aan dat de meest dodelijke dreiging in de afgelopen 20 jaar afkomstig was van het islamisme, en deze dreiging blijft bestaan”, zei hij in zijn evaluatie.

Kritiek van Amnesty

Burgerrechtenorganisaties zoals Amnesty International hadden kritiek op het besluit om Shawcross te benoemen vanwege zijn eerdere uitspraken over de islam, en boycotten zijn evaluatie met het argument dat de strategie zelf niet deugde.

“Een van de meest constante en scherpe beschuldigingen is dat Prevent de hier wonende moslims oneerlijk treft. Dit is gewoon niet het geval,” zei Shawcross. Hij zei dat sommige financiering voor Prevent-projecten naar groepen ging die zelf extremistische verhalen promoten.

Uit de meest recente cijfers blijkt dat in het jaar tot eind maart 2022 6406 mensen naar Prevent zijn verwezen, waarvan 20% in verband met extreem-rechtse activiteiten en 16% in verband met islamitische radicalisering.

De regering zei dat ze alle 34 aanbevelingen van Shawcross zou opvolgen.

“Prevent zal zich nu richten op de belangrijkste dreiging van islamitisch terrorisme”, zei minister van Binnenlandse Zaken Suella Braverman.

Islamitische aanslagen

Zowel Shawcross als Braverman benadrukten dat er in de vier jaar sinds de opdracht voor de herziening is gegeven, zes terroristische aanslagen zijn gepleegd, die allemaal islamitisch van aard waren.

Afgelopen november zei Ken McCallum, hoofd van de binnenlandse spionagedienst MI5, dat islamitische militanten de grootste zorg blijven, maar hij waarschuwde dat er een toename is van extreem-rechtse extremisten die op zoek zijn naar vuurwapens.