Beschermde vleermuis frustreert ambitieuze isolatieplannen kabinet

• Floor Ligtvoet

  redacteur Nieuwsuur

Het kabinet wil dat in 2030 ruim twee miljoen extra huizen zijn geïsoleerd, maar gaat die deadline zeker niet halen. Dat zegt de brancheorganisatie van isolatiebedrijven VENIN tegen Nieuwsuur. Probleem is dat in spouwmuren, die makkelijk geïsoleerd kunnen worden, vaak vleermuizen wonen.

Vleermuizen vallen onder de Wet natuurbescherming. Het is verboden de dieren te doden of te storen in hun leefomgeving. Een verwachte uitspraak van de Raad van State zou het isoleren van extra huizen zelfs helemaal kunnen stilleggen.

Spouwmuren dichtspuiten met isolatiemateriaal kan alleen na een wettelijk vereist ecologisch onderzoek. De eigenaar van de woning moet daarvoor zorgen. Zo'n onderzoek kost voor een woonhuis al snel 5.000 euro. Los van dat bedrag, dat ongeveer drie keer hoger ligt dan de kosten van het isoleren zelf, duurt het proces ook lang.

Een ecoloog moet meerdere keren per jaar langskomen om de aan- of afwezigheid van vleermuizen vast te stellen. Daarna moet de provincie nog een ontheffing afgeven en moeten aangetroffen vleermuizen op een natuurvriendelijke manier uit de spouwmuur worden verjaagd. Dat betekent ook dat ze een alternatieve woonplek moeten krijgen. Dat alles kan een huiseigenaar zomaar een jaar kosten.

Bekijk in deze video het probleem in een notendop:

Particuliere woningbezitters hebben vaak geen benul dat ze verplicht zijn zo'n onderzoek te doen, zegt adviseur ecologie Roel de Greeff van advies- en ingenieursbureau Tauw. Hij wordt zelden ingehuurd door particulieren. Maar door zonder onderzoek te isoleren, raken vleermuizen ingesloten in de spouwmuur. Zo sterven ze een akelige dood, zegt de ecoloog. En dat terwijl Nederland Europees verplicht is om de bedreigde soort juist in stand te houden.

De Raad van State buigt zich nu over een zaak tussen de provincie Utrecht en een isolatiebedrijf, dat voor de isolatiewerkzaamheden onvoldoende onderzoek zou hebben gedaan naar de aanwezigheid van vleermuizen. De hoogste bestuursrechter streeft ernaar voor de zomer uitspraak te doen. Isolerend Nederland én de provincies wachten in spanning op die uitspraak. "De isolatieplannen van Nederland kunnen in gevaar komen", zegt voorzitter Piet-Jan Dijkstra van Isolerend Nederland. "In de wandelgangen wordt weleens gezegd dat dit het nieuwe stikstofdebacle gaat worden."

Sommige gemeenten werken inmiddels aan een plan waarbij ecologen voor de hele gemeente bekijken waar de beschermde dieren zitten. Is dat in kaart gebracht, dan worden de vleermuizen op een diervriendelijke manier uit de spouwmuren verjaagd. Bijvoorbeeld met behulp van plastic flapjes over de ingang in de spouwmuur. De vleermuis kan dan naar buiten, maar niet meer naar binnen.

Dat mag alleen buiten de winterslaap en de kraamperiode om. Ook moeten vervangende nesten worden gemaakt. Is dit alles geregeld, dan krijgt de gehele gemeente een ontheffing en kunnen particuliere huizenbezitters de spouwmuren isoleren. Zo'n ecologisch plan voor de hele gemeente kost twee jaar.

Zolang wil de provincie Utrecht niet wachten. Daarom geeft de provincie haar gemeentes in de tussentijd voor een beperkt aantal huizen toch toestemming te isoleren. Zonder onderzoek naar aanwezige vleermuizen dus. Voorwaarde is dat de gemeentes ondertussen wel aan een groot ecologisch plan voor de gehele gemeente werken.

Andere provincies kijken met interesse naar deze mogelijkheid. Zelf denkt de provincie Utrecht dat de tussenoplossing stand zal houden voor een rechter. Ecoloog De Greeff snapt de praktische overwegingen van de provincie, maar heeft zijn twijfels of zo de wet voldoende wordt nageleefd.

Een gedegen ecologisch plan heeft de voorkeur. Maar er zijn momenteel een kleine duizend vacatures voor ecologen. Om alle gemeenten met het huidige aantal te voorzien van een officieel plan is volgens De Greeff zeker nog 10 à 15 jaar nodig.