Netherlands
This article was added by the user . TheWorldNews is not responsible for the content of the platform.

Ambitieus kabinet, overheid loopt vast

Het was een sobere maar indrukwekkende presentatie die vier ambtenaren op 19 april in de Tweede Kamer hielden. Ze vertelden over de gevolgen van een uitspraak van de Hoge Raad. Ze schetsten wat het voor de Belastingdienst betekent om op grote schaal spaarders te compenseren die op basis van die uitspraak mogelijk te veel belasting hebben betaald. De vier ambtenaren van de Belastingdienst en het ministerie van Financiën gebruikten geen grote woorden. Maar voor de Kamerleden was de boodschap kraakhelder: het compenseren van veel spaarders, zoals de Kamer en het kabinet leken te willen, is een enorme opgave. Het gaat om miljoenen aangiftes over verschillende jaren. De Belastingdienst zou zelfs in de uitvoering vast kunnen lopen als veel belastingbetalers (beleggers bijvoorbeeld) bezwaar zouden maken tegen hun (gebrek aan) compensatie.

Zorgelijk en alarmerend noemden Kamerleden de uitleg van de ambtenaren. „Allemachtig”, zei Henk Nijboer van de PvdA, „wat je ook kiest, het betekent een enorme bende voor de uitvoering.” De operatie is nu tot nader order teruggeschaald. Het kabinet compenseert voorlopig een kleinere groep, onder wie de 60.000 mensen die bezwaar maakten bij de Hoge Raad. Of meer spaarders geld krijgen, blijkt pas later dit jaar na een nieuwe uitspraak van de Hoge Raad.

Waarom vertel ik dit? Omdat het laat zien hoe makkelijk politici grote beloftes doen. En hoe moeilijk het vervolgens is om die beloftes waar te maken. In dit geval suggereerde een meerderheid in de Tweede Kamer dat kleine spaarders allemaal moesten worden gecompenseerd.

Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen wees onlangs in de Volkskrant op het gevaar van grote beloftes. Hij ziet een parallel tussen de belofte aan spaarders en aan de slachtoffers van het Toeslagenschandaal. „We gaan iedereen compenseren, wordt gezegd, al weten we nog niet hoe.” Daardoor zijn volgens Van Zutphen steeds meer ambtenaren bezig met ‘hersteloperaties’, en vervolgens met procedures over het vastlopen van dat herstel. Maar een betere overheid wordt er niet gebouwd -– een overheid „met eenvoudige regels, waardoor er geen herstel en procedures nodig zijn”. De overheid draait zich zo op diverse plekken vast.

Want met die regels is vaker iets mis. De Raad voor de rechtspraak publiceerde deze week een lijst probleemdossiers waar rechters buikpijn van krijgen, omdat ze zien dat burgers door strenge regels van de overheid dieper in de problemen komen. Zo krijgen patiënten die hun eigen risico niet kunnen betalen, door hoge proceskosten, snel nóg grotere financiële problemen. De problemen in de jeugdhulpverlening zijn zo groot dat de rechters een brandbrief aan het kabinet stuurden. Uit huis geplaatste kinderen lopen „onomkeerbare risico’s”.

Ik heb de laatste tijd last van een lichte kortsluiting in mijn hoofd. Of beter: ik kan twee zaken niet rijmen. We hebben een superambitieus kabinet dat met superveel geld grote veranderingen wil doorvoeren (klimaat, landbouw, wonen, stikstof). En tegelijk worden de smeulende puinhopen van voorgaand beleid steeds indringender zichtbaar. Op te veel plekken functioneert de overheid niet. Dat vraagt om fundamentele reparatie en herbezinning. Maar gebeurt dat wel als het kabinet tegelijkertijd doordendert met groot, ingewikkeld, nieuw beleid? Ik denk het niet.

Marike Stellinga is econoom en politiek verslaggever. Ze schrijft elke week op deze plek over politiek en economie.

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 14 mei 2022