ເຂດເສດຖະກິດພິເສດ 5 ແຫ່ງໃນນະຄອນວຽງຈັນ ໃນປັດຈຸບັນມີພຽງແຕ່ເຂດດຽວ ທີ່ສາມາດຜະລິດສິນຄ້າສົ່ງອອກໄປຕ່າງປະເທດໃນປີທີ່ຜ່ານມາ ສ່ວນອີກ 4 ເຂດນັ້ນ ມີແຕ່ນ້ຳເຂົ້າສິນຄ້າເປັນຫລັກ. ຊົງຣິດ ໂພນເງິນມີລາຍງານເລື້ອງນີ້ມາສະເໜີທ່ານຈາກບາງກອກ.
ນັກທຸລະກິດໃນສະພາອຸດສາຫະກຳ ແລະການຄ້າແຫ່ງຊາດລາວ ເປີດເຜີຍວ່າສາເຫດ ທີ່ ສຳຄັນປະການນຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ພາກທຸລະກິດໃນລາວ ປະເຊີນກັບການຂາດແຄນເງິນຕາ ຕ່າງປະເທດຢ່າງໜັກໜ່ວງ ກໍ່ຄືການຂາດດຸນການຄ້າຂອງບັນດາບໍລິສັດຕ່າງຊາດ ທີ່ ລົງທຶນໃນເຂດເສດຖະກິດພິເສດ 5 ແຫ່ງ ທີ່ຢູ່ໃນເຂດນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ເຊິ່ງໃນປີ 2022 ທີ່ຜ່ານມາໄດ້ມີການນຳເຂົ້າສິນຄ້າຈາກຕ່າງປະເທດ ຄິດເປັນມູນຄ່າລວມ 3,087 ລ້ານ ໂດລາ ແຕ່ກໍ່ມີມູນຄ່າການສົ່ງອອກພຽງ 289 ລ້ານໂດລາ ແລະ ມີພຽງແຕ່ເຂດ ເສດຖະກິດພິເສດໄຊເສດຖາເທົ່ານັ້ນທີ່ສາມາດຜະລິດສິນຄ້າສົ່ງອອກ. ສ່ວນອີກ 4 ເຂດລ້ວນແຕ່ນຳເຂົ້າເປັນດ້ານຫຼັກ.
ໃນປັດຈຸບັນ ເຂດເສດຖະກິດພິເສດທັງ 5 ແຫ່ງໃນເຂດນະຄອນວຽງຈັນ ມີການລົງທຶນ ຈາກຕ່າງປະເທດຈຳນວນທັງໝົດ 176 ບໍລິສັດ ທີ່ມີມູນຄ່າການລົງທຶນລວມກັນ 5.7 ຕື້ໂດລາ ໃນນີ້ ໄດ້ນຳເງິນລົງທຶນຕົວຈິງເຂົ້າມາລາວແລ້ວ 2.8 ຕື້ໂດລາ ສ່ວນລັດຖະບານ ລາວກໍ່ມີລາຍຮັບຈາກຄ່າທຳນຽມຕ່າງໆ ຄິດເປັນມູນຄ່າລວມ 227 ຕື້ກີບ ນັບແຕ່ປີ 2010 ເປັນຕົ້ນມາ ແລະໄດ້ມີການຈ້າງງານ 6,200 ກວ່າຄົນ ໃນນີ້ເປັນແຮງງານລາວ 5,200 ກວ່າຄົນ ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ເຂດເສດຖະກິດພິເສດນະຄອນຫຼວງ ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ປັດຈຸບັນນີ້ ສາມາດດຶງດູດການລົງທຶນເຂົ້າມາໃນເຂດເສດຖະກິດພິເສດນະຄອນຫຼວງ ໄດ້ທັງໝົດແມ່ນ 176 ບໍລິສັດ ມີແຜນການລົງທຶນທັງໝົດແມ່ນ 5.7 ຕື້ໂດລາ ແຕ່ມາ ຮອດປັດຈຸບັນນີ້ ຖືວ່າການລົງທຶນຕົວຈິງ ກໍມີທັງໝົດ 2.8 ຕື້ໂດລາ ຄັນນັບຈາກ 2010 ມາຮອດປັດຈຸບັນ ກະຖືວ່າ ໄດ້ປະກອບສ່ວນພັນທະເຂົ້າງົບປະມານຂອງລັດນີ້ ກະຖືວ່າ 227 ຕື້ກີບ ແລ້ວກໍສ້າງວຽກເຮັດງານທຳໄດ້ 6,296 ຄົນ ໃນນີ້ກະແມ່ນແຮງງານລາວ 5,203 ຄົນ ແຮງງານຕ່າງປະເທດ 1,093 ຄົນ.”
ເຂດເສດຖະກິດ 5 ແຫ່ງໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນປະກອບດ້ວຍເຂດເສດຖະກິດພິເສດ ບຶງທາດຫຼວງ, ເຂດລ່ອງແທ່ງ, ເຂດດົງໂພສີ, ເຂດພັດທະນາກວມລວມໄຊເສດຖາ ແລະເຂດໂລຈິດສຕິກ (Logistic) ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ນອກຈາກນີ້ ລັດຖະບານລາວຍັງໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ຕັ້ງເຂດເສດຖະກິດພິເສດໃນ 7 ແຂວງ ຈຳນວນ 19 ສັນຍາໃນຊ່ວງ 5 ປີຜ່ານມາ ໂດຍມີທຶນຈົດທະບຽນລວມກັນເຖິງ 12 ຕື້ໂດລາ ແຕ່ຖ້າຫາກລວມກັນກັບການລົງທຶນຂອງ 743 ບໍລິສັດທີ່ລົງທຶນໃນ 12 ເຂດເສດຖະກິດໃນລາວ ໃນໄລຍະກ່ອນໜ້ານີ້ ກໍຈະເຮັດໃຫ້ມີການລົງທຶນ ຄິດເປັນມູນຄ່າລວມທັງໝົດຫຼາຍກວ່າ 36 ຕື້ໂດລາ ໃນນີ້ໄດ້ມີການນຳເງິນລົງທຶນຕົວ ຈິງເຂົ້າມາໃນລາວແລ້ວ ຫລາຍກວ່າ 3.6 ຕື້ໂດລາ ຫຼືເທົ່າກັບ 10 ເປີເຊັນເທົ່ານັ້ນຂອງມູນຄ່າການລົງທຶນທັງໝົດ ໂດຍສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດສະພາບການດັ່ງກ່າວ ກໍຍ້ອນວ່ານິຕິກຳຕ່າງໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບເສດຖະກິດພິເສດໃນລາວ ຍັງບໍ່ໄດ້ມາດຕະຖານສາກົນ ດັ່ງທີ່ນັກທຸລະກິດລາວໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
"ນິຕິກຳ ກ່ຽວກັບ ເຂດເສດຖະກິດພິເສດທີ່ມີໃນປັດຈຸບັນນີ້ ຍັງບໍ່ທັນໜັກແໜ້ນພຽງພໍເຮັດໃຫ້ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຕົວຈິງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ໂດຍສະເພາະການສ້າງຄວາມເຊື່ອໝັ້ນໃຫ້ແກ່ຜູ້ລົງທຶນ ອັນສອງນີ້ ກະແມ່ນການຈັດສັນ ແລະ ການກຳນົດເນື້ອທີ່ດິນຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ອັນທີສາມແມ່ນການສ້າງ ແລະ ສະໜອງແຮງງານເພື່ອປ່ຽນແທນແຮງງານຕ່າງປະເທດຍັງບໍ່ທັນເປັນລະບົບ ການສ້າງໂຄງການທີ່ມີສ່ວນຮ່ວມກັບປະຊາຊົນໃນທ້ອງຖິ່ນໂດຍສະເພາະການຜະລິດເຄື່ອງອຸປະໂພກ-ບໍລິໂພກໃຫ້ແກ່ຄວາມຕ້ອງການ ກະຍັງເຮັດບໍ່ທັນໄດ້ດີ."
ສ່ວນຄະນະກຳມະການຄຸ້ມຄອງເຂດເສດຖະກິດພິເສດ ແລະເຂດເສດຖະກິດສະເພາະ ແຫ່ງຊາດລາວ ໄດ້ລາຍງານວ່າ ເຂດເສດຖະກິດພິເສດ ແລະເຂດເສດຖະກິດສະເພາະທັງ 12 ແຫ່ງໃນລາວໃນປັດຈຸບັນນີ້ ມີບໍລິສັດເອກະຊົນເຂົ້າມາລົງທຶນຈຳນວນເຖິງ 806 ລາຍ. ໃນນັ້ນມີບໍລິສັດຕ່າງປະເທດ 688 ລາຍ, ແລະ ບໍລິສັດຮ່ວມທຶນລະຫວ່າງເອກະຊົນລາວກັບຕ່າງປະເທດ 118 ລາຍ, ມີມູນຄ່າລົງທຶນລວມຫຼາຍກວ່າ 4.5 ຕື້ໂດລາ ໂດຍທີ່ເຂດເສດຖະກິດພິເສດ 12 ເຂດດັ່ງກ່າວນີ້ ເປັນການລົງທຶນຂອງຈີນເຖິງ 9 ເຂດ.
